دیدبان: دکتر حسن فتحی استاد فلسفه دانشگاه تبریزدر گفتگو با خبرنگار مهر در مورد قضاوت عجولانه و اینکه چه رهنمودهایی در دین اسلام برای پرهیز از قضاوت عجولانه شده است، گفت: آن چیزی که برای عجولانه یا غیر عجولانه نامیدن قضاوت ها، می شود مقیاس در نظر گرفت، شناخت و معرفت به آن موردی است که درباره اش قضاوت می کنیم.
وی افزود: اگر درباره چیزی علم کامل داشته باشیم در همان لحظه اول نظرمان را بدهیم پس قضاوت عجولانه نکرده ایم. یعنی در اینجا منظور از عجله سرعت و تندی زمانی نیست، اشراف علمی داشتن یا نداشتن به آن مسئله مورد داوری است.
این استاد گروه فلسفه دانشگاه تبریز اظهارداشت: بنابراین قضاوت های ما در هر موردی که بدون آگاهی کامل به آن مورد صورت پذیرد یعنی بدون آگاهی کامل اظهار نظر کنیم می تواند عنوان عجولانه به خود بگیرد و عجولانه دانسته شود.
این محقق و نویسنده تصریح کرد: حالا اگر موارد به گونه ای است که ناچار از نظر دادن هستیم، از سوی دیگر هم شرایط به گونه ای است که علم و آگاهی کامل را برای ما فراهم نمی آورد همانا وضع به گونه ای پیش آمده که ناچار از قضاوت شتابزده بدون آگاهی هستیم. اگر بنا باشد میان چند گزینه انتخابی صورت بگیرد و ناگزیر از انتخاب باشیم و به آنها هم آگاهی کامل نداشته باشیم به ناچار قضاوتی آشفته به نادانی می کنیم و بنابراین شتابزده است.
فتحی یادآورشد: دستور اسلام هم در این خصوص روشن است ولا تبعوا ما لیس لک بهِ علم. از چیزی که به آن آگاهی نداری پیروی نکن. اگر بخواهیم به این دستور عمل کنیم وظیفه ما شفاف سازی و بسط و توسعه آگاهی هر آن کس یا گروه یا جماعتی است که بنا است راجع چیزی قضاوت کنند.
وی درپایان تصریح کرد: در جامعه ای که معیارها روشن باشد، رفتارها و گفتارها شفاف باشند افراد مسائل را پیگیری کنند امکان شناخت برای همه فراهم شده باشد تأمل هایی در وارونه و یک جور دیگر جلوه دادن واقعیات و حقایق نباشد، زمینه برای قضاوت عالمانه و نه عجولانه فراهم می آید و وظیفه ما این است که در این راستا قدم برداریم.
منبع: مهر